دریاچه‌ای پر از گنج زیر پای تخت سلیمان در ایران

مجموعه آثار باستاني تخت سليمان در ۴۲ كيلومتري شمال شرقي شهرستان تكاب در استان آذربايجان غربي قرار دارد. آثار باستاني اين مجموعه و درياچه جوشان آن، روي صفحه‌اي سنگي و طبيعي قرار گرفته كه از رسوبات آب درياچه به وجود آمده است. قدمت اين منطقه از لحاظ سكونتگاه انساني به ۳ هزار سال پيش باز‌مي‌گردد و يكي از مهمترين آثار تاريخي كشور است كه به عنوان چهارمین اثر ایران در ميراث جهاني یونسکو به ثبت رسیده است.

 اين مجموعه چه به لحاظ وجود آثار باستان شناختي و چه به لحاظ ارتباط با مدارك مكتوب تاريخي و اسطورها‌ در شمال و غرب ايران كاملا منحصر به فرد است. هم اينك در اين مجموعه آثاري از اوايل دوره ساساني تا دوره ايلخانان مغول شناسايي شده، ليكن از آنجايي كه تاريخ نظري اين مجموعه به دوره هخامنشي و اشكاني مي رسد، بي ترديد در صورت ادامه حفاري، آثار مهمي از دوره هاي پيش از ساساني در اين محل كشف خواهد شد.

این شهر باستانی در ادوار مختلف محل سکونت اقوامی مانند، مادها، هخامنشیان، اشکانیان، ساسانیان و مغولان بوده و در هر یک از دورانهای فوق، این محل در اوج قدرت و تمدن زمان مربوط به خود بوده‌ است. اکنون نشانی از این شهر در آذربایجان دیده نمی‌شود، بر باد شده یک سر، با خاک شده یکسان.

تخت سليمان محوطه‌اي باستاني است شامل چند كاخ ساساني و آتشكده آذرگشنسب. در نزديكي ‌آن دو مجموعه باستاني ديگر به نام‌هاي زندان سليمان و تخت بلقيس قرار دارد. در اطراف زندان سليمان آثاري از دوره مادها و سكاها به دست آمده و بر اساس اين كشفيات تاريخ منطقه را به هزار سال پيش از ميلاد نسبت مي دهند. برخي تاريخ نويسان اين مكان را محل تولد زرتشت دانسته اند.

كاخ ساساني در زمين مرتفعي واقع است كه ‌پيرامون آن درياچه عميق بيضي شكلي قرار دارد. شمال درياچه آتشكده آذر گشنسب بر پا ‌و آتش آن تا قرن چهارم هجري روشن بوده است و از آن به عنوان يكي از سه آتشكده مهم ساساني ياد مي شود.

بهرام گور و خسرو پرويز پس از پيروزي بر دشمنان غنائم جنگي را به اين آتشكده هديه مي كردند. اين آتشكده آنقدر اهميت داشت كه شاهان ساساني پس از تاج گذاري براي زيارت، پياده از تيسفون به آنجا مي رفتند. رستم فرخزاد فرمانده لشکر ساساني، پس از آنكه فرو‌پاشي سلسله ساساني را حتمي دانست در نامه‌اي به يزگرد سوم از او خواست با تمامي ثروت خود به تخت سليمان رود

مسعودي مي‌نويسد: و در آنجا تا كنون‌ آثاري شگفت از بنا و تصوير‌، با رنگ‌هاي جالب از صورت افلاك و نجوم وجهان از خشكي و دريا و آبادي و معدن و ويرانه و گياه و عجايب ديگر بجاست.

ابودلف در سال ۳۴۱ هجري از روشن بودن آتش آتشكده زرتشتيان در اين منطقه مي نويسد و در شگفت است ‌اين آتش كه كانون آن از ۷۰۰ سال پيش فروزان است چرا خاكستر ندارد. او مي نويسد بر بالاي گنبد اين آتشكده هلالي از نقره نصب شده كه طلسم آن به شمار مي‌رود و قابل تخريب نيست.ياقوت حموي و قزويني نيز چنين عباراتي را نقل كرده اند.اشپيگل مي نويسد: پس از آنكه هراكليوس به معبد شيز رسيد تصويري از خسرو پرويز را ديد كه نمايشي بود از آسمان با خورشيد، ماه، ستارگان و ايزدان و به كمك دستگاههاي مكانيكي آسمان ميتوانست بغرد و ببارد. قزويني مي‌گويد‌: آ تش ديگر آتشكده ها را از آتشكده شيز مي‌بردند.

همچنين بقاياي يك معبد آناهيتا نيز در خرابه هاي ساساني تخت سليمان ديده مي‌شود. البته شهرت مذهبي اين محل مربوط به آتشكده آن است.

در سه كيلومتري شمال غربي تخت سليمان، تپه اي قرار دارد كه در قله ‌آن حفره اي بزرگ به عمق حدود ۱۰۰ متر ديده مي شود و آنرا زندان سليمان ناميده اند. در فاصله ۷٫۵ كيلومتري شمال شرقي تخت سليمان كوهي به نام تخت بلقيس قرار دارد كه در آن آثار بنا‌هاي ساساني ديده مي شود.

آنچه بیش از همه در این منطقه باستانی برای گردشگران جذاب و شگفت انگیز است، وجود دریاچه‌ای مرموز، مملو از گنجینه‌های ایران باستان و سایر نقاط دنیاست.

 این دریاچه هرچند بسیار زیبا و آرام است، ‌با بیرحمی تمام، هر جنبنده‌ای را به خود می‌بلعد، تا جایی‌ که در بازدید از این مکان متوجه تابلو‌های متعددی می‌شوید که علایم هشدار دهنده “شنا ممنوع” را در ‌این دریاچه نشان می‌دهند، زیرا شنا در این دریاچه حتما منجر به مرگ خواهد شد.

گفته می‌شود در چند سال اخیر که عده‌ای این تابلو‌ها را نادیده گرفته و وارد دریاچه شده‌اند، نه تنها زنده برنگشتند، بلکه جسدشان هم پیدا نشد. برخی‌ها معتقدند حضرت سلیمان در این نقطه عصای خود را بر زمین کوبیده، چشمه‌ای جوشیده و دریاچه‌ای را پدید آورده است. برخی نیز بر این باورند که در کف دریاچه‌ گلی وجود دارد که حاصل از خاکستر آتشفشان کوهی در این نزدیکی بوده و به دلیل ترکیبی که دارد، هر جنبنده‌ای را از روی سطح آب می‌بلعد و با خود به قعر دریاچه فرو می‌برد.

بر همین اساس از دوران باستان این محوطه به دلیل داشتن شرایط خاصی مورد توجه پادشاهان ایران و جهان بوده است.

کوروش پس از غلبه بر پادشاه لیدیه، شاه شکست خورده را با خود به ایران آورد و در مکانی نزدیک همدان اقامت داد اما تمام خزانه و اشیای قیمتی او را به عنوان نذر در آب این دریاچه انداخت. همچنین در دوره‌های متمادی که جنگ‌های بین ایرانیان و رومیان در می‌گرفت، ساکنان این مناطق اموال نفیس خود را به عنوان نذر به این دریاچه می‌ریختند. به طوری‌ که گفته می‌شود وقتی در سال ۳۶ قبل از میلاد مسیح، این مکان توسط سردار “رومی” به محاصره درآمد، نگهبانان آتشکده و معبد ناهید، اشیای قیمتی و گنجینه اموال خود را به داخل این دریاچه ریخته‌اند.

بنابراین با توجه به اینکه در هیچ دوره‌ای از تاریخ امکان دسترسی به عمق این دریاچه وجود نداشته، می‌توان امیدوار بود که مقدار زیادی از نذورات و گنجینه‌های ایران باستان و سایر ملل، همچنان در کف این دریاچه مرموز باقی مانده باشند.

برای دیدن این اثر تاریخی می توان از دو مسیر مختلف استفاده کرد. مسیر زنجان و مسیر تکاب. در صورتی که تنها قصد دیدن این اثر را دارید بهتر است از مسیر تکاب استفاده کنید. جاده های مناسب و هموارتر آن کمک زیادی به آسایش شما می کند. مخصوصا اگر ماشین شخصی نداشته باشید، مسیر تکاب قطعا برای شما ارزانتر خواهد بود. تا تکاب می توان با اتوبوس طی طریق کرد و بعد از آن مسیر کوتاه ۴۲ کیلومتری باقی مانده را می توان با کرایه اتومبیل طی کرد. علاوه بر این، مسیر زنجان-دَندی-تخت سلیمان، مسیری کوهستانی و پر فراز و نشیب (البته آسفالت) است و ممکن است کمی خسته کننده باشد. تخت سلیمان در منطقه ای کوهستانی و به طبع، سردسیر قرار گرفته و با شروع فصل پاییز سرمای زیادی بر این منطقه حاکم می شود و ممکن است لذت دیدن عجایب منطقه را کمتر کند.