جزیره قشم و تنگه چاهکوه

تنگه چاهکوه در موقعیت جغرافیایی N264057 E553216 در استان هرمزگان و شرق جزیره قشم واقع است. دره یا تنگه چاهکوه،در بخش شهاب از توابع شهرستان قشم،دره ای به عمق ۱۰۰ متر، نمایشی از فرسایش سنگهای رسوبی است.  این دره در ۷۰ کیلومتری شهر قشم و در کنار روستای چاهوی شرقی،در بخش غربی ساحل شمالی جزیزه قشم قرار دارد و یکی از مهم ترین جاذبه های گردشگری جزیزه قشم است. این دره شگفت انگیز،در دل کوه سنگی یکپارچه که به شکل ضربدر برش خورده قرار دارد . چاهکوه در ابتدا عریض و با دیواره های بلند در برابر دیدگان مخاطب ظاهر می شود،ولی به تدریج از عرض آن کاسته تا جایی که عبور از میان آن دشوار می شود،این درحالی است که ارتفاع دیواره ها همچنان زیاد است و به همین دلیل داخل دره نور کمی وجود دارد.

دلیل نام گذاری چاهکوه،وجود جاده های است که در ابتدای دره حفر شده است ، چند چاه کم عمق و کانال هایی برای هدایت آب، از سوی اهالی روستای چاهو حفر شده و زیبایی این تنگه را دو چندان می کند. از آنجا که با توجه به گرم وخشک بودن منطقه، آب شیرین ذخیره شده ارزش بالایی دارد،این چاهها محل ذخیره آب باران است.این کانال ها و چاهها، قدمتی باستانی دارند و از زمان های دور برای تامین آب شیرین اهالی این بخش از جزیره مورد استفاده قرار داشته است.

اين دره از چهارسو، چهارتنگه دارد که در جاهايي ديواره ها به هم مي رسند و فاصله ۲ ديواره از هم شايد به حدود نيم متر برسد. به نظر مي رسد اين دره و دره هاي مشابه اطراف آن مربوط به شکستگي هاي طاقديس بزرگي باشند که بر ايجاد گنبد نمکي نمکدان هم نقش داشته است. جنس سنگ هاي چاهکو، از سنگ هاي رسوبي موسوم به سنگ هاي آهکي و مربوط به رشته کوه زاگرس مي شوند که جزو يکي از ۳ گروه سنگ هاي موجود در طبيعت (رسوبي، آذرين و دگرگوني) قرار مي گيرد. در ديواره هاي دره چاهکو، فرسايش آبي و انحلال، شيارهاي عميق و طويل و انواع حفره هاي عدسي، قاشقي و کروي شکل را حفر کرده اند. وجود شيارها و خطوط فرسايش موازي و همچنين حفره و طاقچه بر بدنه عمود اين دره و نيز وجود جوي هاي سنگي در کف دره، موجب شده تا تنگه چاهکو به اعجاب تبديل شود. طرح ها و اشکالي که روي ديواره هاي اين تنگه زيبا نقش بسته هر بيننده اي را تحت تأثير قرار مي دهد. اشکالي که خيال انگيز و روياگونه اند و مانند آثار هنري ارزشمندي شده اند که به دست هنرمند توانايي به وجود آمده اند.

باد، آب باران و بارش هاي سيل آسا و شديد از مهم ترين دلايل وجود اين حفره هاي زياد در ميان ديواره چاهکو است. سنگ هاي چاهکو داراي آهک يا بي کربنات کلسيم است که اسيد آب باران دليل حل شدن آنها و ايجاد شکاف ها و حفره هاي کوچکي در ميان آنها شده و اين حفره ها در طول چند ميليون سال بزرگ تر شده و تبديل به دالانه هاي جالبي شده اند. در اين ميان، جاري شدن آب در زمان بارندگي، زيبايي اين دره را دوچندان مي کند.

ورودي دره شمالي جنوبي از سمت شمال عريض تر و کم شيب تر است و شکل کمابيش u مانندي را نشان مي دهد. هرچه به سمت جنوب پيش مي رويم دره کم عرض تر شده. شيب آن افزايش مي يابد و در انتها به شکل V درآمده و صعب العبور مي شود. اين مشخصات نشان دهنده سيلابي بودن دره است. ديواره هاي دره شيارها و خطوط فرسايشي موازي متعددي را نشان مي دهند که بعضاً اين شيارها عمق بيشتري پيدا کرده و فرم هاي قاشقي يا قيفي را به خود مي گيرند. جنس ديواره ها عمدتاً از ماسه سنگ آهکي سست بوده و به دليل وجود ميان لايه هاي مارن قرمز، سيلت و آهک شاهد انحلال و فرسايش هاي شديد در اين بخش ها هستيم به گونه اي که در تمامي طول ديواره دره حفره ها متعدد کوچک و بزرگ نمايان هستند. به نظر مي رسد چاه هاي کم عمق آب که مورد استفاده اهالي قرار مي گيرد از سوي دست حفاري شده اند اما اين حفاري در ادامه حفره هاي انحلالي عميق صورت پذيرفته و درواقع کار طبيعت از سوي بشر تکميل شده است. همچنين در طول دره اصلي و دره عمود بر آن کانال باريک جوي مانندي ديده مي شود که ظاهراً براي هدايت و انتقال آب دره ها به داخل چاه حفر شده است. اين تنگه به دليل دارا بودن ديواره هاي عمودي نسبتاً مرتفع، وجود شيارها و خطوط فرسايش موازي و عميق و همچنين انواع حفره هاي نيمه کروي و بيضوي از زيبايي ويژه اي برخوردار است.

تنگه چاهكوه يكي از جاذبه هاي ژئوپارك قشم است و تاكنون اقدام هايي در حد تاييد سازمان يونسكو در اين تنگه انجام شده است. ساخت جاده به طول ۴ كيلومتر، ساخت سرويس بهداشتي، نصب چند تابلو آموزشي و زيست محيطي، نصب سطل زباله، ساخت پاركينگ و داير كردن كيوسك نگهباني از جمله اقدام سازمان منطقه آزاد قشم دراين تنگه گردشگري به شمار مي آيد.