آموزش جامع جهت یابی در طبیعت

بقیه جا موندند یا ما عقب افتادیم؟! کاش از این طرف نمیومدیم. بیا از همین راه برگردیم، ولی… این درخت رو اومدنی ندیدیم! همین طرفه؟! فکر کنم گم شدیم…

ممکنه تجربه گم کردن راه در طبیعت داشته باشید اما این وضیعت وقتی خطرناک می شود که، GPS یا قطب نما همراهتان نباشد. از جاده یا آبادی هم خیلی دور شده باشید، آب کافی نداشته باشید و هوا هم در حال تاریک شدن باشد.

البته اصلا نگران نباشید. روش های جهت یابی که در ادامه آمورش می دهیم را با دقت به خاطر داشته باشید تا راه خانه را پیدا کنید، و در پیری مثل یک قهرمان، این خاطره هیجان انگیز را برای نوه هایتان تعریف کنید.

جهت‌یابی
جهت یابی به معنی تشخیص جهت های جغرافیایی است. با دانستن این که مقصد شما ، جاده و یا نزدیک ترین روستا در کدام سمت قرار دارد، کافی است جهت مورد نظرتان رو نسبت به موقعیتی که در آن قرار دارید پیدا کنید.

برای بقا در طبیعت باید با قوانین و رموز آن آشنا شد و برای نجات پیدا کردن در شرایط سخت از آن ها استفاده کرد.

روش هایی که در ادامه برایتان ذکر می کنیم، هیچ کدام به دقت قطب نما یا جی پی اس های پیشرفته امروزی نیستند، اما امتحان خودشان رو پس دادند.

اما قبل از هرچیز، آشنایی با جهت های جغرافیایی برای ما مهم است.

اگر رو به شمال ( North ) بایستیم، سمت راست ما مشرق ( شرق، باختر، East ) هست و سمت چپ ما مغرب ( غرب، خاور، West ).

پشت سرهم جنوب ( South ) است. اینها چهار جهت اصلی هستند.

بین هر دو جهت اصلی، یک جهت فرعی هست. مثلا نیمساز جهت های اصلی شمال و شرق، شمال شرقی می شود.

 جهت یابی در طبیعت با قطب نما

قطب نمای ساده بسازید
یک سوزن را با چاقو به روش القایی و یا مالش دادن با پارچه پنبه ای (دقت کنید در یک جهت انجام شود) دارای بار مغناطیسی کنید. آن را درون ظرف آب یا گودال آب راکد قرار بدهید.

سوزن در راستای شمال جنوب شروع به چرخش می کند. هرچند روش کاربردی نیست ولی امتحان کردن آن در شرایط عادی می تواند برایتان جالب باشد.

جهت یابی در طبیعت
قبله کدام طرف است؟
ما در کشوری اسلامی زندگی می کنیم. بسیاری از سازه های ما مثل محراب مساجد یا قبرستان ها و… می توانند در پیدا کردن جهت ها به ما کمک کنند.

مثلا اگر به امامزاده ای دور افتاده رسیدید، جهت جنوب غربی را بوسیله محراب آن به راحتی پیدا خواهید کرد.

قبرستان ها هم می توانند راهنما خوبی باشند. مرده را در قبر روی دست راست به سمت قبله میخوابانند. پس اگر بالای سنگ قبر بایستید، سمت چپ شما قبله یعنی حدودا جنوب غربی می شود.

  آموزش جهت یابی در طبیعت
گاهی به آسمان نگاه کن…
 جهت یابی به کمک خورشید
خورشید از شرق طلوع و در غرب غروب می کند، همه ما این را شنیدیم بدون اینکه بدانیم، این قانون تنها در استوا بدون نقص اجرا می شود.

در بقیه مناطق، تنها در اوائل بهار و پائیز به این صورت است.

در فصول دیگر سال محل طلوع و غروب خورشید نسبت به شرق و غرب مقداری انحراف پیدا می کند.

در تابستان شمالی تر از شرق و غرب می شود و در زمستان جنوبی تر از شرق و غرب .

در اوایل تابستان و زمستان محل طلوع و غروب خورشید حداقل ۵/۲۳ درجه با محل دقیق شرق و غرب اختلاف پیدا می کند، به دلیل اختلاف مداری زمین با همین زاویه، که این مقدار را اصلاً نمی شود نادیده گرفت.

به همین خاطر، این روش نسبتاً غیر دقیق است.

 جهت یابی به کمک خورشید

جهت یابی به کمک سایه
وقتی که خورشید در آسمان است ، چوبی رو به طور عمودی در زمین فرو کنید و انتهای سایه رو با سنگی علامت بگذارید. پس از ده دقیقه این کار را تکرار کنید.

اگر از نقطه اول به دوم خط فرضی بکشید، این خط به سمت شرق می رود و جهت مشرق را به شما نشان میدهد.

بنابراین جهت مخالف به شما غرب، روبرو شمال و پشت سرتان جنوب را نشان میدهد.

جهت یابی به کمک سایه

 جهت یابی در طبیعت به کمک سایه

جهت یابی به کمک سایه

 جهت یابی در طبیعت به کمک سایه

آموزش جهت یابی در طبیعت

جهت یابی به کمک ساعت مچی
ساعت مچی رو مقابل صورت بگیرید.

عقربه ساعت شمار را طوری به سمت خورشید بگیرید که در امتداد جهت تابش نور خورشید باشد. حالا از مرکز ساعت به سمت ساعت ۱۲ یک خط فرضی رسم کنید.

نیم ساز زاویه بین عقربه ساعت شمار و عدد ۱۲ جهت جنوب و سمت مخالف آن جهت شمال را برای ما نشان میدهد.

اگر ساعت شما بر روی ساعتی غیر از ساعت واقعی (زمانی که ساعت رسمی کشور را برای استفاده از روشنایی روز یک ساعت جلو می برند) تنظیم است، باید نیمساز زاویه بین عقربه ساعت شمار با عدد ۱۳ یا همان ۱ را در نظر بگیرید.

اگر ساعت شما دیجیتال است، کافیست ساعت را خوانده و به صورت عقربه ای روی کاغذ بکشید و بقیه کارها را به همون صورت گفته شده انجام بدید.

جهت یابی به کمک ساعت مچی

جهت یابی به کمک ساعت مچی

جهت یابی به کمک ساعت مچی
جهت یابی به کمک ماه
روش اول:
دو سر هلال ماه رو با یه خط فرضی به هم وصل کنید، خط را ادامه بدهید تا به زمین برسد.

حالا، اگر شکل به دست آمده شبیه حرف انگلیسی P شد، تو نیمه اول ماه هستیم و طرف برآمده هلال ماه، جهت غرب رو به ما نشان می دهد.

ولی، اگر شبیه q شد، تو نیمه دوم ماه هستیم و طرف فرو رفته هلال ماه، جهت غرب رو به ما نشون میده.

جهت یابی به کمک ماه
 روش دوم:
این روش، مناسب شبهای مهتابی هست.

چوبی را داخل زمین فرو کنید و با سنگ، نوک سایه چوب را علامت بگذارید. ده دقیقه بعد نوک سایه جدید را علامت بگذارید.

دو نقطه رو به هم وصل کنید. این خط، مسیر شرق به غرب را به ما نشون میدهد.

جهت یابی بوسیله ستارگان
برای پیدا کردن راهتان بوسیله ستاره ها، اول از همه آسمان باید صاف باشد و از آلودگی های نوری دور باشید، تا دیدی مناسب برای پیدا کردن ستاره قطبی داشته باشید.

ما در نیمکره شمالی کره زمین هستیم و به همبن خاطر، ستاره قطبی می تواند راهنمای خوبی برای ما باشد.

دو روش ساده برای پیدا کردن این ستاره وجود دارد.

راه اول:
صورت فلکی دب اکبر یا خرس بزرگ را در آسمون پیدا کنید. اگر فاصله دو ستاره نوک صورت فلکی را ۵ برابر کنید و ادامه بدیهد، به ستاره قطبی می رسید.

ستاره قطبی، اولین ستاره صورت فلکی دب اصغر(خرس کوچک) است.

راه دوم:
صورت فلکی ذات الکرسی ۵ ستاره دارد، که به شکل M یا W کنار هم قرار گرفتند.

اگر ستاره وسط W (راس زاویه وسطی) رو ۵ برابر فاصله اش نسبت به ستاره های اطرافش به سمت جلو ادامه بدید، به ستاره قطبی می رسید.

صورت فلکی ذات الکرسی و دب اکبر تقریبا رو به روی هم قرار دارند، پس با پیدا کردن یکی از آنها دیگری هم به راحتی پیدا می شود.

این دو صورت فلکی همیشه در یک شب صاف قابل دیدن هستند.

جهت یابی بوسیله ستارگان

جهت یابی به کمک کهکشان راه شیری
اگر آسمان صاف و بدون آلودگی باشد، این کهکشان راه را به شما نشان میدهد.

کهکشان راه شیری، تقریبا از شمال شرقی شروع می شود و به سمت جنوب غربی ادامه پیدا میکند.

در شمال شرقی، راه شیری باریکتر هست و هرچقدر به سمت جنوب غربی میرود پهن تر می شود.

جهت یابی به کمک کهکشان راه شیری

گیاهان و جانوران، بلد راه هستند…

جهت یابی یه کمک تنه بریده درختان:
به دنبال تنه بریده درختی بگردید. متاسفانه این روزها خیلی راحت می شود آنها را پبدا کرد.

اگر با دقت به تنه نگاه کنید، تعدادی دایره هم مرکز می بینید. به آنها خطوط سنی درخت می گویند چون هر کدوم یک سال عمر درخت را نشون می دهد.

خطوط سنی در جهتی که نور آفتاب بیشتر به آن تابیده، به هم نزدیک تر شدند، یعنی جهت شمال.

بنابرابن سمتی که خطوط سنی از هم فاصله بیشتری دارند، جهت جنوب را نشان میدهد.

  جهت یابی یه کمک تنه بریده درختان
خزه و گلسنگ
تنه ی درختان در سمت شمالی سایه و رطوبت بیشتری دارد بنابراین خره و گلسنگ بیشتری رشد می کند. بنابراین سمت مخالف آن، جهت جنوب را نشان میدهد.

 پوشش گیاهی
به تپه ها نگاه کنید، سمتی که به طرف جنوب هست، خشک تر و کم گیاه تر است.

جهت یابی در طبیعت
مورچه ها را دنبال کنید…
مورچه ها خاک رو از لانه بیرون میریزند تا ذخیره گاه خودشان را بزرگ تر کنند و این خاک را به سمت شرق می ریزند تا در روز به صورت سایه بان برایشان عمل کند.

آموزش جهت یابی در طبیعت

توصیه مهم
دوستان، توجه کنید که در نیمکره جنوبی، جهت های بدست آمده برعکس می باشد.

این روش ها کاملا دقیق نیستند. تنها در شرایط بحرانی از آنها استفاده کنید.

بنابراین همیشه در طبیعت، قطب نما یا جی پی اس همراه داشته باشید.

اما پیشنهادی برای شما دارم. این بار که به طبیعت رفتید، به اطراف دقت کنید، نشانه ها را ببینید، روش های گفته شده را امتحان کنید و در نهایت با چک کردن بوسیله قطب نما مهارت خود را بسنجید.

ما در سایت راهنمای سفر و گردشگری ترمینال همواره سعی خواهیم کرد با شما همراهتان باشیم و اطلاعات سودمندی ارائه دهیم تا این آموزش ها و راهنمایی ها همواره گره گشای سفرهای بی خطر و خاطره انگیز برای شما باشد.
سخن آخر
طبیعت، سخاوتمندانه به بخشیدن تمام آنچه برای ادامه حیات ما لازم است ادامه می دهد و ای کاش ما انسان ها هم خودخواه نباشیم و برای بقای آن قدمی برداریم.

مینا جعفری – کارناوال

دانستنی و راهنمای سفر