راهنمای کوهنوردی در شمال تهران

راهنمای سفر و گردشگری ترمینال، کوهستان شمال تهران، پررفت و آمدترین منطقه کوهستانی ایران و یکی از مسیرهای پررفت و آمد کوهپیمایی در جهان است. به همین نسبت در این منطقه کوهستانی حوادث تلخ بسیاری نیز رخ داده است.

مسیرهای ایمن
در ابتدای مسیرهای کوهستان شمال تهران، قهوه خانه و رستوران فراوان است و به همین دلیل بسیاری از افراد، به قصد تفریح وارد مسیرهای آن می شوند و با نداشتن وسایل، تجربه و شناخت از مسیرها، اقدام به صعود انفرادی یا بدون تجهیزات می کنند و این، به ویژه در زمستان خطرهای جدی به دنبال دارد. در ادامه مسیرهای امن کوهنوردی شمال تهران و سپس مسیرهای پرخطر را معرفی می کنیم.

مسیرهای ایمن کوهستان شمال تهران
مسیر کُلَکچال
آغاز این مسیر پارک جمشیدیه است و از این نقطه پس از حدود دو ساعت کوهپیمایی در مسیری با پهنای زیاد، زیگزاگ و کم شیب به مجتمع کلکچال با ارتفاع ۲۶۰۰ متر می رسیم. وجود مجتمع کوهستان کلکچال که مدیریت آن وابسته به وزارت آموزش و پرورش است، یکی از جذابیت های این مسیر است. در محوطه مجتمع کلکچال، برج دیدنی کلکچال قرار دارد که به صورت نمادی برای شناسایی این مسیر درآمده است.

 مسیر کوهنوردی کُلَکچال
کوهپیمایی از پارک  جمشیدیه تا مجتمع کلکچال خطر خاصی ندارد، اما در فصل زمستان به دلیل تردد زیاد، یخزده و لغزنده است و بهتر است اگر لباس و کفش مجهز ندارید، دست کم یخ شکن به کف کفش خود بسته و باتوم کوهنوردی به همراه داشته باشید.

در سایر فصل ها می توان از مجتمع کلکچال به سمت شمال غربی، به طرف گردنه ای وسیع به نام گرز دره رفت که از آنجا یال شمال شرقی به سمت قله کلکچال با ارتفاع ۳۳۴۰ متر می رود و امتداد مسیر به سمت غرب به پناهگاه شیرپلا منتهی می شود.

مسیر کلکچال به شیرپلا در فصل سرما انباشته از برف است و تاکنون چند نفر در این مسیر بر اثر ریزش بهمن جان باخته اند یا دچار حادثه شده اند.

دارآباد
ابتدای این مسیر، در شمال شرقی شمیران است. پس از منطقه ای که به پارکینگ مشهور است و تابلوی راهنمای روددره ها و نقاط مشهور ارتفاعات دارآباد در آن نصب شده است، با عبور از پلی کوچک و کمی ارتفاع گرفتن، به کافه ای کوهستانی خواهید رسید. در ادامه، مسیر مشخصی در بالادست شرقی رودخانه به سمت شمال امتداد می یابد.

مسیر کوهنوردی دارآباد

سپس، مسیر به ابتدای دره کوچکی در سمت شرق می رسد. اینجا یک دوراهی وجود دارد. یک راه مسیری است که به تدریجی در شیبی تند (یال شن سیاه) رو به شمال شرقی امتداد یافته است و پس از حدود دو ساعت بر لبه یال جنوبی قله و از آنجا رو به شمال و روی یال با شیب ملایم به قله دارآباد با ارتفاع ۳۱۹۱ متر منتهی می شود و دیگری راهی است که در امتداد دره اصلی به گردشگاه های حاشیه رود و آبشارهای بالادست ختم می شود.

باید توجه داشت برای دسترسی به قله ممکن است در تابستان بتوان مسیرهای دیگری را هم انتخاب کرد که البته توصیه نمی شود؛ ولیکن در زمستان، باید حتما از مسیر یال شن سیاه استفاده کرد، چون احتمال ریزش بهمن در سایر مسیرها زیاد است و تاکنون جان چند نفر را گرفته است. همچنین احتمال ریزش بهمن از بالای چشمه درازلش پس از بارش برف تازه وجود دارد.

ولنجک (تله کابین توچال)
مبدا این مسیر ولنجک است و پس از پارکینگ، تا ایستگاه یک تله کابین مسیر آسفالت است.

در ادامه، مسیر مناسب راهپیمایی به صورت مارپیچ و با شیب کم تا ایستگاه دوم تله کابین حدود یک ساعت طول می کشد.

مسیر کوهنوردی ولنجک 

از ایستگاه دوم تا ایستگاه پنج، هیچ ایستگاه یا رستورانی وجود ندارد. در این بخش از مسیر که راهپیمایی در آن در شرایط عادی حدود سه ساعت طول می کشد، خطرهای بهمن، سقوط، گم شدن و تحلیل انرژی وجود دارد. در ایستگاه ۵ مجتمعی رفاهی وجود دارد که پناهگاه محسوب نمی شود و خدمات کوهنوردی ارائه نمی کند و بیشتر پذیرای گردشگران عمومی است.

پس از ایستگاه پنج در نهایت با حدود چهار ساعت صعود و گذشتن از ایستگاه هفت، مسیر به قله توچال منتهی می شود. کوهنوردی در این مسیر، به ویژه در فصل زمستان خطرات خاص خود را دارد و مستلزم برنامه ریزی جدی است. کوهپیمایانی که در این مسیر با تله کابین تردد می کنند باید به تفاوت دمای ناگهانی بین مبدا صعود و مقصد، توجه داشته باشند و با پوشاک مناسب و هم هوایی یعنی تطبیق تدریجی بدن با تفاوت فشار ناشی از اختلاف ارتفاع، نسبت به ورود به مناطق بالادست اقدام کنند. این امر، به ویژه برای کودکان از اهمیت بیشتری برخوردار است.
مسیر دربند یا شیرپلا
شروع این مسیر، میدان سربند (مجسمه کوهنورد) به ارتفاع ۱۸۰۰متر است و برای رسیدن به قله توچال در ادامه باید از آبادی پس قلعه، پناهگاه شیرپلا و جان پناه امیری عبور کرد.

مسیر سربند- شیرپلا- توچال، با وجود برخی خطرات، کوتاه ترین مسیر صعود به قله توچال است و بیشترین تردد در این مسیر صورت می گیرد. قسمت هایی از مسیر منتهی به شیرپلا کاملا پرشیب و سنگی است، تا آنجا که به ناچار در نقاطی پله های فلزی کار گذشته شده و طناب کشی شده است.

  مسیر کوهنوردی سربند- شیرپلا

کوهپیمایی در این مسیر به ویژه در زمستان دشوار است، زیرا قسمت هایی از مسیر پایین دست به دلیل تردد روزانه کاملا یخ می زند، در حفره ها و دره های کوچک و بزرگ مسیر، برف زیادی می نشیند و یال منتهی به قله نیز بسیار بادگیر است.

در مسیر میدان سربند تا قله توچال دوراهی های فراوانی هستند که به نقاط مختلفی همچون بند یخچال (محل تمرین سنگنوردی) دره اوسون، مجتمع کلکچال، قله اسپیلت، ایستگاه پنج تله کابین و سایر مسیرها فرعی ختم می شوند. در فصل زمستان تجربه کردن مسیرهای فرعی خطرناک است و می تواند بسیار تلخ باشد. در سایر فصل ها نیز بدون تجربه، آمادگی و راهنمایی در این مسیرها گام نگذارید.

برخی از کوهپیمایان، به قصد رسیدن به قله توچال و به امید پایین آمدن سریع با تله کابین، بدون توجه به شرایط جوی اقدام به صعود می کنند. در این مواقع گاه مدت صعود طولانی می شود و شخص هنگامی به ایستگاه تله کابین می رسد که دیگر تعطیل شده است.

باید توجه داشت که فعالیت تله کابین در شرایط نامساعد جوی متوقف می شود، همچنین زمان فعالیت آن در زمستان حداکثر تا حدود ساعت ۱۵ است و در ارائه خدمات، برای اسکی بازان اولویت قائل است.

در شیرپلا یک مجتمع کوهستانی فعال است که به کوهنوردان خدماتی از قبیل غذا و حتی محل خواب ارائه می دهد. در میانه راه شیرپلا به قله توچال، در ارتفاع ۳۴۸۰ متری جان پناه امیری قرار دارد که فاقد هرگونه امکانات رفاهی است و گاه نیروهای اطلاع رسانی در روزهای تعطیل در آن مستقر هستند. همچنین جان پناهی روی قله توچال وجود دارد که در زمستان بسیار سرد و گاه انباشته از برف است و نباید به آن امید زیادی بست.

جبهه شمالی توچال بسیار وسیع و کوهنوردی در آن منطقه در زمستان با خطرهایی همچون گم شدن، تحلیل انرژی، بهمن زدگی و… همراه است. زمانی که به خط الراس نزدیک هستید، به ویژه در هوای نامناسب، از منحرف شدن به آن سو اجتناب کنید.

درکه (پلنگچال)
سراسر این مسیر تا پناهگاه پلنگچال به ارتفاع ۲۵۵۰ متر، از داخل دره زیبای پلنگچال و از کنار رودخانه می گذرد که یکی از زیباترین مسیرها در ارتفاعات شمال تهران است. دره درکه برای کوهپیمایی زمستانی، تا منطقه ای به نام «اذغالچال» امن و مناسب است.

 مسیر کوهنوردی درکه
ادامه مسیر و ارتفاعات بالاتر از آن در زمستان، احتمال ریزش بهمن وجود دارد. در این مسیر افرادی بر اثر ریزش بهمن مصدوم یا کشته شده اند.

در نیمه راه درکه به پلنگچال، در ضلع غربی ارتفاعات مشرف به رودخانه، دره ای پردرخت وجود دارد که به جنگل کارا موسوم است. این جنگل حدود نیم ساعت از مسیر درکه- پلنگ چال فاصله دارد و کوهپیمایی زمستانی به آنجا خطر خاصی ندارد. ادامه مسیر جنگل کارا برای دسترسی به قله های دوشاخ و چین کلاغ دارای پاکوب است. اما رفته رفته راه پرشیب می شود.

این مسیر کم تردد است، بنابراین بدون راهنما و آمادگی کافی از صعود به مناطق بالادست در این مسیر خودداری کنید. مسیر اصلی درکه- پلنگچال در نهایت به مجتمع کوهستانی پلنگچال ختم می شود. البته مسیری در امتداد شرقی پس از این مجتمع، پلنگچال را به ایستگاه ۵ تله کابین توچال متصل می کند. کوهنوردی در این مسیر یا صعود به ارتفاعات بالادست و قله پلنگچال در فصل زمستان می تواند با خطر بهمن همراه باشد.

گاه کناره رودخانه این مسیر شاهد برپایی آتشی هستید که با شکستن شاخه آخرین بازماندگان درختان این مسیر زیبا افروخته شده اند. شما از این کار پرهیز کنید و در ترویج حفاظت از محیط زیست سهیم باشید.

منبع: هفته نامه اوقات خوش / برترین ها

معرفی اماکن گردشگری تهران

معرفی هتل های تهران