شوخوانی بر مناره مساجد شاهرود

بنابر آیینی کهن در شاهرود مرسوم است که در سحرهای ماه رمضان در هر محله افراد شو خوان (سحر خوان )بر مناره مسجد محل و یا بام خانه رفته و با صدای خوش مناجات می خوانند .
به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، در ادامه بخش علمی همایش ملی “رمضان در آیینه اقوام ایرانی ،تنوع فرهنگی و وحدت معنوی “حمید رضا حسنی کارشناس پژوهش های مردم شناسی و رییس اداره میراث فرهنگی شهرستان شاهرود به بیان مقاله ای با عنوان “شو خوانی ، آیین سحرهای رمضان ” پرداخت و گفت : شوخوانی از آیین های کهن در شاهرود است که در سحرهای ماه مبارک رمضان از یکی دو ساعت مانده به سحر توسط شوخوان ها اجرا می شود .
به گفته او، در مواردی نیز شوخوانان با گردش در کوچه های محله و زدن شیپور و دهل ضمن بیدار کردن اهالی شوخوانی نیز می کنند .
اعظم موسوی کارشناس ارشد پژوهشکده مردم شناسی، دیگر سخنران این نشست بود که با قرائت مقاله “رمضان تجربه ای معنوی برای مسلمانان مالزی ” آیین های خاص ماه مبارک رمضان در مالزی را بیان کرد .
او افزود:استقبال از ماه رمضان ، آذین بندی مساجد و خیابان ها، راه اندازی بازارهای خوراکی ویژه ماه رمضان ، مراسم بار عام و …نمونه ای از آیین هایی است که در ماه رمضان توسط مردم مالزی اجرا می شود .
لیلی کاظم پور رعدی کارشناس امور فرهنگی معاونت پژوهشی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، دیگر سخنران این نشست بود که با اشاره به بخشی از مقاله خود با عنوان “قاباخلاما ، سنت مردم آذربایجان شرقی “گفت :قاباخلاما سنت مردم آذرباییجان شرقی در استقبال از ماه مبارک رمضان است که شامل خانه تکانی، غبارروبی از مساجد، روزه گرفتن در روزهای آخر ماه شعبان و … می شود .
دیگر سخنران این نشست علی آنی زاده پژوهشگر مرکز پژوهش و سنجش افکار صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران بود که به موضوع “بررسی تطور آیین ها و ادبیات الوداع خوانی در ماه رمضان ” پرداخت و با نمایش دو فیلم از الوداع خوانی محرم و الوداع خوانی رمضان به مواردی در مورد این رسوم اشاره کرد .
علیرضا قبادی عضو هیأت علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه خوارزمی نیز در مقاله خود با عنوان “رمضان در هگمتانه”به آداب و رسوم رمضان در همدان از جمله غذاهای افطا و سحر، مراسم شب های احیاء ، تهیه فطریه ، مراسم عید فطر ، مراسم ویژه نوعروسان و … اشاره کرد .
مقاله نامبرده بخشی از گزارش پژوهشی مربوط به مردم شناسی همدان بود که در سال ۱۳۸۹انجام شده بود .
نادیا پور عباس تحویلداری کارشناس ارشد پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری دیگر سخنران این نشست نیزبه بیان بخش هایی از مقاله خود با عنوان “تحلیل نیایش های ماه رمضان سید جواد ذبیحی درکه ای “پرداخت و گفت :میان نیایش و موسیقی ارتباط معنایی عمیقی برقرار است .
او در ادامه نیایش ها و موسیقی های مذهبی رمضان را طبقه بندی کرد و سپس آنها را مورد تجریه و تحلیل قرار داد.
“آیین رمضان به مثابه سبک زندگی مکمل “عنوان مقاله دیگری در دومین نشست علمی بود که در سالن کنفرانس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری برگزار شد .
سویل ماکویی پژوهشگر مرکز پژوهش و سنجش افکار صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران نویسنده این مقاله گفت :انواع آیین های رمضان ، با ویژگی هایی خاص نه تنها ریشه در آداب و رسوم دینی ما مسلمانان دارند بلکه دارای ابعاد مکملی از رفتاردینی و فرهنگی در کنار ابعاد فردی و شخصیتی هستند که به روال زندگی روزمره مسلمانان تنوع می بخشند.
دیگر سخنران این نشست صدیقه فاتح کارشناس ارشد پژوهشکده مردم شناسی مقاله خود را در موضوع “بررسی مرد شناختی مراسم روز بیست و هفتم ماه رمضان در ایران”ارایه داد .
وی با اشاره به برگزاری آیین های مربوط به این شب به رسومی از جمله مولودی خوانی، پختن نان بیست و هفتمی ، پختن خوراک مخصوص این روز ، دوختن کیسه ، چادر و پیراهن مراد ، آتش زدن شکلک ابن ملجم و … اشاره کرد .
“مراسم هوم بابایی در منطقه کاشان “عنوان مقاله دیگری بود که عباس تراب زاده کارشناس ارشد مردم شناسی اداره میراث فرهنگی کاشان به بیان بخش هایی از آن پرداخت .
او در سخنان خود خاطر نشان کرد که در بین آداب و رسوم خاص رمضان ، آیین هوم بابایی یا هور بابایی از همه شاخص تر است .
به گفته تراب زاده، این آیین حرکتی نمادین است که توسط کودکان و نوجوانان اجرا می شود و الگویی از بخشش و دهش را به نمایش می گذارد .
آخرین سخنران این بخش سمیرا عرب کارشناس ارشد هنرهای سنتی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با موضوع “مضمون دو نگاره از نسخه حدیقه الشهدا”بود که یکی از این دو نگاره در موزه مردم شناسی روتردام و دیگری در کتابخانه بریتانیای لندن نگهداری می شود .
موضوع نگاره اول “ضربت خوردن امام علی (ع)در مسجد به هنگام نماز”و موضوع نگاره دوم “شهادت امام علی (ع)در مسجد است “که سمیرا عرب آنها را از منظر شکلی و محتوایی مورد بررسی قرار داد.
همایش ملی “رمضان در آیینه اقوام ایرانی :تنوع فرهنگی و وحدت معنوی “توسط پژوهشکده مردم شناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، دبیرخانه دایمی میراث مشترک اقوام ایرانی و با همکاری موسسه فرهنگی اکو، مرکز اسناد فرهنگی آسیا ، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ، موزه ملی و موسسات و مراکز مرتبط دیگر برگزار شد.